Abbosiylar Samarrasi

Samarra

سامَرّاء
Samarra Katta masjidining spiral minorasi
Shown within Iraq
Manzilgoh	Samarra, Saladin muhofazoti, Iroq
Koordinatalar	34°21′42″N 43°48′07″E / 34.36167°N 43.80194°E / 34.36167; 43.80194
Turi	Shahar
Tarix
Quruvchi	Muʼtasim, Abbosiylar xalifaligi
Tashkil etilgan	836
Tashlab ketilgan	tax. 892
Makon qaydlari
Vaziyat	Vayron boʻlgan
UNESCO World Heritage Site
Rasmiy nomi	Samarra arxeologik shahri
Kriteriya	Madaniy: II, III, IV
Manba	276
Kiritilgan vaqti	2007 (31- sessiya)
Xavf ostida qolgan vaqti	2007-
Maydon	15,058 ga (37,210 akr)
Bufer zonasi	31,414 ga (77,630 akr)

Samarra — markaziy Iroqdagi shahar boʻlib, 836—892-yillarda Abbosiylar xalifaligi poytaxti boʻlgan. Xalifa Muʼtasim tomonidan asos solingan Samarra qisqa vaqt ichida Dajlaning sharqiy qirgʻogʻi boʻylab oʻnlab kilometrlarga choʻzilgan yirik metropoliyaga aylangan. 9-asr ikkinchi yarmida, ayniqsa xalifalar Bagʻdodga qaytishi ortidan qarovsiz qoldirilgan.

Nisbatan qisqa muddat foydalanilgani tufayli Abbosiylar Samarrasining koʻplab xarobalari hozirga qadar saqlanib qolgan. Shahar rejasini hali ham aerofotosuratlar orqali koʻrish mumkin. Bunda aniq rejalashtirilgan koʻchalar, uylar, saroylar va masjidlarning keng tarmogʻi koʻzga tashlanadi. Arxeologik dalillarni musulmon tarixchilari tomonidan taqdim etilgan maʼlumotlar bilan taqqoslagan tadqiqotlar natijasida sobiq shahardagi koʻplab toponimlar aniqlangan^[1].

Samarra arxeologik yodgorligi 2007-yilda YuNESKO tomonidan Butunjahon merosi roʻyxatiga kiritilgan va „qadimiy yirik shaharning eng yaxshi saqlanib qolgan rejasi“ deb atalgan^[2]. Xuddi shu nomdagi zamonaviy shahar Abbosiylar xarobalari ichida ham joylashgan.

1. ↑ Northedge 2008, ss. 32–33.
2. ↑ UNESCO.